Altı Gün Savaşları: Ortadoğu’da Dönüm Noktası
Altı Gün Savaşları: Ortadoğu’da Dönüm Noktası
Altı Gün Savaşları, 5-10 Haziran 1967 tarihlerinde İsrail ile Arap komşuları olan Mısır, Ürdün ve Suriye arasında gerçekleşen ve tarihin en önemli savaşlarından biri olarak kabul edilen bir askeri çatışmadır. Bu savaş, sadece Ortadoğu'daki güç dengesini değiştirmekle kalmamış, aynı zamanda bölgenin siyasi, askeri ve toplumsal yapısını da derinden etkilemiştir. Savaş, İsrail'in beklenmedik bir hızla zafer kazanması ve bölgedeki topraklarını büyük ölçüde genişletmesiyle sonuçlanmıştır. Aynı zamanda, Ortadoğu'daki Arap-İsrail çatışmasının daha da derinleşmesine yol açmıştır.
Savaşın Sebepleri ve Hazırlıklar
Altı Gün Savaşları'nın temel sebepleri, İsrail ile Arap ülkeleri arasında yıllarca süren gerilimlere ve önceki savaşların yarattığı husumetlere dayanmaktadır. 1948'deki İsrail'in kuruluşundan itibaren, Arap ülkeleri bu durumu kabul etmemiş ve İsrail'e karşı defalarca savaş açmıştır. 1956’daki Süveyş Krizi de Arap-İsrail ilişkilerindeki gerginliği artıran bir başka önemli olaydı. Ancak Altı Gün Savaşları, Arap dünyası tarafından organize edilen bir karşı saldırı ile patlak verdi.
Savaşın patlak vermesine giden süreçte, özellikle Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır’ın bölgedeki Arap ülkelerinin desteğini alarak İsrail'e karşı daha agresif bir tutum sergilemesi etkili oldu. 1967'nin başlarında, Suriye ile yaşanan sınır olayları, Mısır’ın Sina Yarımadası'nda İsrail'e yönelik bir askeri harekât için hazırlık yapmasına yol açtı. Aynı zamanda, Ürdün ile olan gerginlikler de İsrail’i tehdit eden bir diğer unsurdu.
[caption id="attachment_130" align="alignnone" width="1472"] Altı Gün Savaşları_ Ortadoğu'da Dönüm Noktası (1)[/caption]
Mısır, Suriye ve Ürdün, İsrail’e karşı birleşerek büyük bir saldırı planı hazırladılar. Bu askeri ittifak, İsrail'in çevresini kuşatarak onu zayıflatmayı amaçlıyordu. Ancak, İsrail bu tehditleri önceden fark ederek savaşa hazırlık yapmaya başlamıştı. Özellikle, İsrail Hava Kuvvetleri, ilk darbeyi vurma kararı alarak savaşın hemen başında etkili bir hava saldırısı başlattı.
Savaşın Başlaması ve İsrail’in Hava Supremasi
Savaş, 5 Haziran 1967'de sabah saatlerinde başladı. İsrail, savaşın
ilk gününde Mısır, Suriye ve Ürdün hava üslerine eş zamanlı bir hava saldırısı düzenledi. Bu saldırı, İsrail'in hava gücünün ne denli güçlü olduğunu ve Arap koalisyonunun hava kuvvetlerinin büyük bir kısmını etkisiz hale getirdi. İsrail Hava Kuvvetleri, yaklaşık 450 Arap uçağını yok ederek, savaşın ilk gününde büyük bir stratejik üstünlük
elde etti.
İsrail’in hava saldırısı, savaşın gidişatını değiştiren ana faktörlerden biri oldu. Arap ülkelerinin hava kuvvetlerinin büyük ölçüde yok edilmesi, kara çatışmalarında İsrail’in üstünlük sağlamasını mümkün kıldı. İsrail’in askeri liderliği, önceden aldığı hazırlıklar ve hava saldırılarının başarısı sayesinde, hem kendini savunmuş hem de rakiplerine karşı hızlı bir şekilde taarruza geçmişti.
Karasal Çatışmalar ve İsrail’in Zaferi
İsrail, havadaki üstünlüğünü karada da sürdürdü. 5 Haziran’dan itibaren başlayan kara harekâtları, Mısır'ın Sina Yarımadası, Ürdün'ün Batı Şeria bölgesi ve Suriye'nin Golan Tepeleri'nde yoğunlaştı. İsrail, Mısır'ın Sina Yarımadası'nda hızla ilerledi ve sadece altı gün içinde bölgenin büyük kısmını ele geçirdi. Ürdün’ün Batı Şeria bölgesini işgal ederek, Doğu Kudüs de dahil olmak üzere bölgedeki önemli toprakları kontrol altına aldı. Suriye’ye karşı ise Golan Tepeleri'nde büyük bir başarı kazanarak, bu stratejik bölgeyi de ele geçirdi.
İsrail’in bu hızlı zaferi, tüm dünyada şaşkınlıkla karşılandı. Arap dünyası, hızlı bir şekilde İsrail'in askeri üstünlüğü karşısında savunmasız hale gelirken, Batı dünyası ise bu zaferi İsrail’in askeri ve stratejik gücünün bir göstergesi olarak değerlendirdi.
[caption id="attachment_131" align="alignnone" width="1472"]
Altı Gün Savaşları_ Ortadoğu'da Dönüm Noktası[/caption]
Savaşın Sonuçları ve Küresel Etkiler
Altı Gün Savaşları, birkaç önemli sonucu beraberinde getirdi. Birincisi, İsrail’in toprak kazançları oldu. Savaşın sonunda, İsrail, Mısır’dan Sina Yarımadası, Ürdün’den Batı Şeria ve Doğu Kudüs, Suriye’den ise Golan Tepeleri’ni ele geçirdi. Bu toprak kazanımları, Arap-İsrail çatışmasının geleceğini derinden etkiledi. İsrail, bu topraklarda uzun süreli bir işgal sürecine girdi ve bu, Arap ülkeleri ile olan ilişkilerde kalıcı bir gerginlik yarattı.
İkincisi, savaş sonrası Arap dünyasında büyük bir travma ve yenilgi duygusu hakim oldu. Arap ülkeleri, 1967’deki başarısızlıklarından dolayı kendi içlerinde büyük bir hesaplaşmaya girdiler. Bu yenilgi, Arapların İsrail’e karşı birleşmiş bir güç olarak hareket etme umutlarını zedeledi ve bölgedeki siyasi istikrarsızlıkları daha da artırdı.
Uluslararası düzeyde ise savaş, Ortadoğu'nun stratejik önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Batı, özellikle Amerika Birleşik Devletleri, İsrail’e verdiği desteği artırırken, Sovyetler Birliği de Arap ülkelerine daha fazla askeri yardım yapma yoluna gitti. Savaş, Soğuk Savaş’ın etkisi altında gerçekleşmişti ve her iki süper güç de bölgedeki çıkarlarını korumak için müdahalelerde bulunuyordu.
Barış Arayışları ve Sonraki Yıllar
Altı Gün Savaşları'nın ardından, bölgedeki barış süreci yıllar içinde şekillenmeye başladı. 1973’teki Yom Kippur Savaşı, bir nevi Altı Gün Savaşları’nda elde edilen zaferin ardından İsrail’in daha temkinli hareket etmesine neden oldu. 1978’de Mısır ile yapılan Camp David Antlaşması, bu çatışmaların sona ermesi adına atılmış önemli bir adımdı.
Ancak, Batı Şeria ve Golan Tepeleri’nde devam eden işgaller, bölgedeki barış umutlarını her zaman zedelemiştir. İsrail’in toprak kazançları, Arap dünyasında hâlâ büyük bir öfke ve dirençle karşılanmaktadır. Bugün bile, Altı Gün Savaşları'nın sonuçları, Ortadoğu'nun karmaşık siyasi yapısının bir parçası olarak varlığını sürdürmektedir.
Sonuç
Altı Gün Savaşları, hem askeri anlamda hem de politik olarak Ortadoğu’nun kaderini değiştiren bir dönüm noktası olmuştur. İsrail’in zaferi, bölgedeki güç dengesini değiştirmiş, Arap dünyasında büyük bir travma yaratmış ve küresel ölçekte önemli sonuçlar doğurmuştur. Bu savaş, sadece askeri değil, aynı zamanda diplomatik ve insani boyutlarıyla da tarihsel bir öneme sahiptir.
Altı Gün Savaşları, İsrail, Mısır, Ürdün, Suriye, Cemal Abdünnasır, Hava Supremasi, Doğu Kudüs, Batı Şeria, Golan Tepeleri, Yom Kippur Savaşı, Camp David Antlaşması, Ortadoğu, Arap-İsrail Çatışması, Uluslararası İlişkiler.
Yorumlar (0)